Het tweedaagse Hearts in Hamony festival dat dit jaar plaatsvond te Antwerpen en ontvangen werd door vzw Koor&Stem, startte op vrijdag 29 november met een openingsconcert in AMUZ aan de Kammenstraat. Het publiek werd er getrakteerd op een dubbelconcert. Zaterdag was er ruimte voor ervaringsuitwisseling met een internationaal gezelschap, in het mooie kader van het Elzenveld aan de Lange Gasthuisstraat.
Vrijdag 29 november 2013![]()
De presentatie van deze bijzondere avond was in handen van Annabelle Van Nieuwenhuyse die met haar bruisend enthousiasme een extra toets gaf aan het gebeuren. We vernamen dat Hearts in Harmony ontstond in 2004 met als doelstelling: de boodschap brengen dat zingen bruggen kan slaan tussen mensen met en zonder beperkingen. Sinds de start van dit project werden velen erdoor geïnspireerd. Ook de Europese Gemeenschap liet zich niet onbetuigd en steunde het project. Na Antwerpen zal Hearts in Harmony volgend jaar in Barcelona plaatsvinden.
Het
Liverpool Signing Choir bijt de spits af. Dit koor ontstond ooit uit een klein groepje zangliefhebbers waarvan een deelnemer slechthorend was. Al gauw sloten anderen zich aan bij het initiatief en het kreeg snel bekendheid. Ondertussen beklom het koor talrijke internationale podia en haar boodschap zindert in heel de wereld.
Vanavond wordt het publiek getrakteerd op enkele ‘stille’ maar daarom niet minder 'sprekende' nummers: de gebarentaal beklijft. Er is ook plaats voor vocale inbreng, met begeleiding van het koor dat met gebarentaal ook de slechthorenden onder het publiek laat meegenieten. Het nummer "Imagine" van John Lennon is wat mij betreft het hoogtepunt. Ook het publiek wordt uitgenodigd om te zingen door de stem in de handen te leggen en daar wordt enthousiast op ingegaan.
Na de pauze zijn de Betties aan de beurt. De bewoners uit Huis Perrekes, een zorgcentrum voor mensen met dementie te Geel geven, samen met familie en vrienden, het beste van zichzelf. Ook zij hebben al meerdere optredens op hun palmares.
Zo waren ze vorig jaar te gast op Music for life in het Antwerpse Sportpaleis en brachten, samen met Muse, het nummer "Follow me", dat een oorverdovend applaus kreeg. Het koor wordt vandaag begeleid door een pianiste en drie cellisten. Het ontroert en beroert, te zien hoe demente mensen, aangemoedigd door dochters, zonen, kleinkinderen, ...enthousiast bijdragen aan en genieten van dit optreden waarbij zij de hoofdpersonages zijn.
Als kers op de taart verenigen de twee koren zich en brengen "Follow me" en" O happy day", een perfecte afsluiter voor een heel geslaagde avond.
Zaterdag 30 november 2013Op zaterdag wordt gefocust op de problematiek van dementie en slechthorendheid, en de mogelijkheden die ontstaan bij het samenbrengen van mensen met en zonder beperkingen. Het programma is divers. Deelnemers kunnen kiezen uit een aanbod van panelgesprekken, lezingen, workshops of voorstellingen.
Voor het panelgesprek over
"De stem van ons geheugen" zijn aanwezig: Hanne Deneire (House of Music), Jurn Verschraegen (Expertisecentrum Dementie Vlaanderen), Sebastiaan Engelborghs (Universiteit Antwerpen) en moderator Koenraad De Meulder.
Tijdens dit panelgesprek wordt dieper ingegaan op de problematiek van Alzheimer en de impact van muziek op dementerende mensen. Hanne Deneire startte in 2011 het project "De stem van ons geheugen" en is zelf razend enthousiast over de positieve resultaten ervan.
Ervaring toont aan dat muziek een sterke impact heeft op de hersenen en meerdere therapeutische effecten vertoont op mensen die aan Alzheimer lijden. Muziek biedt de mogelijkheid om weer te communiceren met een dementerend persoon, met wie het contact mogelijk al lange tijd verbroken was. Muziek zorgt voor een positieve relatievorm en een hechter contact.
Het project startte met een zoektocht naar antwoorden op een hele reeks vragen die door langdurige observaties in diverse woonzorgcentra gevonden werden. De term contactkoor werd geboren en staat voor een setting die gecreëerd wordt om samen te zingen en zo het contact tussen de koorleden te bevorderen. Het koor op zich is samengesteld uit mensen die lijden aan dementie, ouderen, familie, mantelzorgers, vrijwilligers en verzorgers.
De keuze van het repertoire is belangrijk. Er dient rekening gehouden te worden met een aantal aspecten van het ouder worden: toonhoogte, zangsnelheid, tempo van het verloop van de oefensessies, ...
De resultaten zijn meer dan bemoedigend. De muziek creëert vertrouwen en een positieve sfeer die stimulerend werkt en het contact bevordert. Voor vrienden en familie ontstaat de mogelijkheid om over de ziekte te spreken en ervaringen te delen.
Ook muziekinstrumenten kunnen een gevoel van herkenning en een bepaalde herinnering opwekken, waardoor het reactievermogen gestimuleerd wordt.
Er is een enorme belangstelling vanuit de hoek van de zorgcentra voor deze muziektherapie, vermits er ook andere vormen van geheugenstoornissen mee behandeld kunnen worden.
De toekomstverwachtingen van de panelleden zijn hoog gespannen. Een therapeutische aanpak waarbij wordt gemeten, voor en na de therapie, draagt ertoe bij om de impact van de therapie beter te kennen en op basis van de bevindingen het werkterrein uit te breiden. Er is nood aan een aangepast repertoire en een muziek-database die toegankelijk is voor iedereen. Het project kan vertaald worden naar andere landen, eventueel ook in andere kunstvormen.
Hanne Deneire:"Voor mij is onderwijs ook een belangrijk facet om deze nood in de maatschappij diepgaander in te vullen. Indien studenten die later in de zorgsector terecht komen, tijdens hun opleiding al kennismaken met dergelijke methodieken zoals in House of Music, is er al een grote stap gezet. Deze studenten die beginnen te werken, hebben dan al eens geproefd van een andere werkwijze en zullen sneller geneigd zijn in niet-evidente projecten mee te stappen en ze te ondersteunen."
Er kan gewerkt worden aan een meer individuele aanpak door op zoek te gaan naar de individuele noden. Dit betekent dat professionele en gespecialiseerde opleiding van het personeel een belangrijk aandachtspunt wordt. Hanne wil met het project een mentaliteitsverandering bewerkstelligen en evolueren naar een 'total care' aanpak. Werk genoeg nog!
De workshop
"Inclusief zingen met doven en slechthorenden" met Catherine Hegarty vangt aan met een woordje uitleg over het ontstaan van het Liverpool Signing Choir. Doelstelling was de sociale inclusie te bevorderen. De start was kleinschalig maar door het enorme succes groeide het koor snel uit tot een stadswijde organisatie voor alle leeftijden.
Het koor brengt signalen zonder muziek. Dit kan bij aanvang van het schouwspel misschien wat vreemd overkomen maar snel ervaar je dat deze muziekvorm rust en kalmte uitstraalt, je naar de kern van het lied brengt. De koorleden ervaren een sterke concentratie en toenemende eigenwaarde en vertrouwen.
Na deze interessante toelichting worden diverse
liederen gebracht, met en zonder vocale begeleiding. Ook het publiek wordt uitgenodigd om de signing-taal in te oefenen en het koor te vervoegen, waarop met veel enthousiasme wordt ingegaan.
De workshop wordt af gesloten met een vraag- en antwoordsessie.
Hanne Deneire, componist en Muziektherapeut![]()
Tijdens het panelgesprek en vooral de workshop erna, sprong Hanne in de oog. Wat een energie! Jong, enthousiast en multigetalenteerd. Hanne is oorspronkelijk muzikante en componiste.
Haar passie, naast compositie, is mensen aan te trekken naar muziek, meer bepaald mensen met een beperking of mensen waarmee de traditionele leermethoden niet werken, zoals hoogbegaafden. Ze richtte House of Music op, waarmee ze een vehikel krijgt om de muziek van een emotionele naar een functionele belevenis te brengen.
Hoe Hanne de workshop beleeft? Ze is aan het woord:
"Het was een plezier om met zo'n divers publiek aan de slag te gaan. Iedereen was zeer geboeid door de mix van twee werelden: de muziek en de zorg en de meesten hadden een verschillende achtergrond. Het was geen eenrichtingsverkeer tijdens de sessie maar een dialoog waardoor we allen veel inzichten hebben gekregen tegen het einde van de dag. Het publiek was ook internationaal en zowel studenten als proffen waren vertegenwoordigd, waaruit de interesse vanuit het onderwijs toch ook blijkt. Dit doet mij plezier want voor dergelijke mentaliteitsverandering moeten we samenwerken, moet iedereen op elk niveau mee zijn. Ik ben blij dat House of Music zijn methodiek, MamiMelo, kan verwerken in verschillende projecten en dat Koor&Stem en het expertisecentrum de afgelopen jaren vertrouwen in mij hebben gesteld, om dit project te leiden en de juiste keuzes te maken. Het is niet evident om de brug te slaan maar we zijn er zeker in geslaagd."
VZW Koor&Stem was organisator van het festival.
Lees meer over
Hearts in Harmony